Es libres, era vida

Ara fin serà vertat qu’es libres son incompatibles damb era vitalitat d’ua vida. O viues o lieges/escriues. Semble qu’andues causes son impossibles ath còp. Es libres ja an era sua vida, que non sòl èster era d’un madeish, e mentre un viu (ei subjècte de vivéncies) non pòt pas liéger n’escríuer. E s’es libres mos mòstren ua auta vida, non ei tan clar qu’era vida se desplegue coma ua novèlla, perque era vida ei mès acrata, espontanèa, e era literatura non s’entenerie sense era formalitat d’ua estructura, aumens sintactica. Qué me sabi… Alavetz, quauquarren mos passe quan, coma a dit er escrivan argentin Alan Pauls, auem damb es libres “ua relacion de besonh (non pogui èster luenh des libres), de culte (creigui ena superioritat deth libre), de complicitat (me hidi mès des libres que dera màger part de persones, es arts, es tecnologies)”. Auem de besonh des libres perque eri mos balhen ua comunautat. Era bibliotèca, mès umil o mès arroganta, ei era comunautat que me sosten, me forme e m’ajude a demorar en miei dera existéncia, dehòra dera vitalitat d’ua vida, clar. E totun, tanpòc es libres son garantia de bondat. Qui non coneish a persones “cultes e liejudes”, que son mès maishantes qu’es vibores? A despièch que tanben n’i a d’ignorantes e talament bric braves… “Es autentics filosòfs dera morau e es boni mèstres dera vertut son aqueri que sagen en tot moment de hèr brave ar oient e ath lector, aqueri que non les ensènhen qué son era vertut o eth vici, senon que sèmien laguens deth còr er amor fervent deth ben suprèm, e er òdi e eth refús deth mau”, ditz Petrarca. Ei a díder, tanpòc non passe arren se mos deisham panar un shinhau de vida a favor des nòsti amics, es libres.

(Diari Segre, 15 de gèr de 2011)