I a parts que constituïssen ua unitat de sentit e interrelacion. Parts deth tot que, per eres madeishes, son dejà ua sòrta de tot, o aspiren, totun, a èster un tot coerent. De viatges, aguestes parts son enlumenades per projèctes pòc rasonadi, ara qu’auem convertit era rason en un esturment de domèni e autoconservacion. Er autogovèrn d’un pòble inserit en un marc juridic e politic que le transcendís exprèsse era consciéncia formalizada d’ua comunautat damb ua identitat pròpria, que compartís relat damb ues autes autant de valides. Es institucions araneses, legitimament, an volut anar, bèth còp, mès enlà des sues possibilitats sense avertir qu’er autogovèrn non ei ua finalitat en si, senon qu’ei ath servici des persones que formen era comunautat en cada moment. Un exemple ei era transferéncia, oportuna o non, dera competéncia de Sanitat ath Conselh Generau damb eth risc dera insatisfaccion permanenta. Aran ei ua part qu’a dret a pensar-se coma un tot, mès damb es pès en tèrra, perque, de viatges, volent-ac tot, un demore sense arren. Era lei de vegueries, qu’excludís era Val der “Alt Pirineu”, ei ua grana oportunitat entà campar-mos en miralh coma pòble e veir es diuèrses opcions de futur que podem aubirar. Era lei ja supòse un punt d’inflexion, perque diboishe, de forma realista, un futur d’assolidament der autogovèrn non sonque en marc de Catalonha, senon tanben en ensem der Estat, que, laguens dera Euròpa des pòbles, definís ua part qu’ei un “tot”, ath quau, en paraules d’Spinoza, “èm obligadi”, perque era democràcia implique “contracte” (mielhor, “pacte”) des parts damb eth tot.
(Diari Segre, 14 d'agost de 2010)
SOCIALISME
Ara qu’ei de mòda húger dera politica (actitud motivada fòrça viatges per actituds nefastes des madeishi politics), ara qu’era dreta semble encoratjada entà recuperar eth podèr tant en Barcelona coma en Madrid (totun, ua causa ei relacionada damb era auta), me ven ara memòria ues paraules que liegí non hè pas guaire en trabalh que sus eth socialisme realizèc Émile Durkheim, un des pairs dera sociologia modèrna, ena transicion des sègles XIX e XX. Tanben viuie aguest corrent politic moments de malurs e contradiccions, mès eth teoric ac auie clar: eth socialisme “non ei ua sciéncia”, ei “un crit de dolor” e de viatges de colèra lançat pes òmes que senten de forma descarnada eth malestar collectiu. Ara se tracte d’assolidar eth benèster collectiu damb reformes traumatiques. Ja alavetz Durkheim percebie qu’eth socialisme “supère er ahèr obrièr”. Ei tanben un moviment pera susvelhança des “interèssi d’Estat”, ei a díder, des ahèrs qu’a toti mos afècten, totun, dera politica, en sòn sens mès integrau. Aguesta qu’a estat ua des caracteristiques mès notables des partits que s’an identificat damb aguest corrent: era recreacion dera politica (democratica, clar; non pogui enténer eth socialisme sense libertat) peth dessús des catecismes mès doctrinaus. Atau se pòt enténer, ath delà, qu’aguesti partits siguen, enes sòns encastres, es mès semblants damb era societat que representen. Son mès oportunes que jamès es consideracions deth sociològ, en cors qu’impartic ena Universitat de Bordèus, quan asseguraue que, a despièch de tot, “eth socialisme ei deth tot orientat de cap tath futur”, ena societat qu’aspire a acompanhar.
(Diari Segre, 31 de junhsèga de 2010)
Cap comentari:
Publica un comentari a l'entrada