Ua Hèsta digna

Era perspectiva des dies transcorrudi mos balhe ua avaloracion fòrça satisfasenta des actes de celebracion dera Hèsta d'Aran. D'ençà que hè un an qu'eth nau govèrn deth Conselh Generau prenec possession, era d'engoan qu'a estat era prumèra Hèsta Nacionau que venguem d'organizar. Cèrtament, tostemp i a actes subjèctes de melhora e ja se sap qu'en politica lèu tot se pòt criticar. En aguest sens, recomani arderosament era lectura atenta dera cronica que, evidentament sense dar era cara (non sabi qui ei mès marica ací), aufrissen es adversaris deth Govèrn deth Conselh Generau pr'amor que demòstre coma jamès eth tipe d'oposicion qu'auem dempús d'un an de legislatura. Ja veiratz que s'en politica tot ei melhorable, era oposicion d'aguest país encara mès.

Er objectiu entà dignificar era nòsta Hèsta s'a artenhut pro abundosament, pr'amor qu'era diada aranesa venguie de celebrar-se damb ua cèrta insignificància institucionau e massa procediments incorrèctes e antiestetics. Sonque cau rebrembar qu'eth parlament deth Sindic se prononciaue en madeish recinte de culte a on s'acabaue de celebrar era missa e un gran dinar entà politics metie punt finau ara celebracion. Aran se meritaue mès, se de vertat mos credem qu'ei un país.

Un des grani prètzhèts d'ua hèsta nacionau qu'ei amassar ath pòble coma subjècte politic ar entorn d'ua celebracion autoreferenta, d'afirmacion e reivindicacion des drets civics e des libertats publiques. Pr'amor d'açò, es institucions an de suenhar ben era sua Hèsta de país e ath servici d'aguesta idèa qu'auem trabalhat entà arténher un 17 de junh pro digne e ara nautada deth madeish.

Era serada senzilha e eleganta des prumèri Prèmis 17 de Junh a encetat era Hèsta damb toti es onors e significacions. Era institucion d'aguesti Prèmis mos a servit entà compréner que non supòsen tant eth reconeishement dera gent guardonada entà prestigiar eth sòn prètzhèt. Per contra, ei eth sòn prètzhèt, per si prestigiós, eth que dignifique e apòrte valor ar ensem deth país que pòt apréner des sues trajectòries singulares atau coma des sòns valors enes quaus coma societat s'i pòt veir guidat de bèra manèra. En uns tempsi en qué de viatges semble que tot ei igualment valid, es Prèmis centren era atencion enes trajectòries plenament valides en un procès de discerniment collectiu. En aguest sens, ben pòden èster clarividents entara societat que volem.

Dejà enes actes purament institucionaus, eth Govèrn a complit damb ua des sues vielhes demanes: eth besonh de separar es actes liturgics des actes civius. D'aquiu qu'eth Sindic dèsse eth sòn messatge institucionau enes roïnes de Mijaran, plan emblematiques entar autogovèrn. Tanben eth dinar entre politics lançaue un messatge de distanciament qu'en arren ajudaue a apropar era institucion. Clar ac vedí en dinar de Nadau, de pòga utilitat se non se càmbie eth plantejament. D'aquiu, era sua substitucion per un aperitiu popular.

Mès non i a Hèsta Nacionau meritòria s'en aguesta eth drapèu que simbolize eth País non ei issat damb er imne avient. Eth còs de Pompièrs balhèc uns moments d'emocion en tot plaçar ua bandèra capinauta alendada pera sonoritat des Montanhes Araneses. E, coma se totes siguessen ua, es còlhes de dançaires amenizèren damb Eth Cadrilh tradicionau.

Eth caractèr austèr der aumenatge as conselhèrs generaus defuntadi, que per prumèr còp rendie era maxima institucion, gelèc eth còr des assistents peth viu rebrembe des familhes presentes. Ad a eres, eth Sindic adrecèc ues paraules d'arregraïment e estima peth servici des conselhèrs ath sòn país, atau coma referie tanben ena carta d'invitacion enviada as familhes damb gessuda deth tres de junh de 2008.

Era entrèga des actes dera Junta Revolucionària d'Aran de 1868 que sauvaue er Ajuntament de Balaguer barrèc es actes institucionaus d'un dia plan significat entà Aran e era sua rason d'èster coma país damb identitat compartida e dubèrta, e qu'auie de besonh d'un nau plantejament entara sua mès nauta consideracion e dignificacion.

Ibarretxe o era via aranesa

Quan un politic persute damb es sues obsessions, era parròquia ges lèu ena sua defensa en tot alegar qu'ei un politic de conviccions pregones. Era dusau part deth Plan Ibarretxe ei frut deth paradigma deth politic testut incapable de pactar ne de hèr autocritica, que sage de tirar entà dauant damb es vielhi parametres qu'an devengut un error e un problèma mès qu'era solucion que ditz aportar. Non, senhors. Eth lehendakari Ibarretxe poderà èster un òme de conviccions, mès ei un irresponsable e un imprudent. Un governant non pòt adoptar ua actitud tan parciau ne mesures tan extrèmes. Eth sòn prètzhèt se base en includir, en amassar a despièch des diferéncies. E damb mès motiu e incidéncia quan era violéncia criminau acace per rasons politiques. Ei basic mantier uns minims de consens en ua societat entà esvitar fragmentacions irreparables.

Eth sòn referèndum a tanben reverberacions enes nòstes contrades damb uedes prepauses de "dret a decidir", mès qué ei era politica se non un constant decidir? Non decidís eth pòble quan vòte?... E, de moment, es opcions sobiranistes an eth supòrt popular que an, maugrat que cèrta opinion publicada, damb era complicitat inestimabla des mejans publics catalans, mos vò hèr creir qu'èm en paradís nacionalista.

A despièch des moments descarnadi dera nòsta politica, en Aran gaudim d'uns consensi basics entre es dus grani partits ena defensa dera singularitat d'Aran, deth sòn autogovèrn e institucions, damb era volentat d'includir e de respectar es normes e ara majoria de ciutadans. En aguest sens, era via aranesa ei illustrada peth clima d'enteniment entre es representants des grops politics deth Conselh Generau d'Aran ena prumèra amassada mixta entà reformar o elaborar era naua Lei d'Aran, en especiau pera bona sintonia entre eth sindic Francés Boya e eth cap dera oposicion, Carlos Barrera. Un bon començament entà ua lei, era norma que regule eth nòste autogovèrn, qu'ei de besonh que s'artenhe damb eth consens des principaus partits d'Aran. Arren a veir damb era via Ibarretxe...