Aranesisme civic

Er aranesisme que propòsi ei ua sòrta d'impols politic e culturau qu'a coma principis:

1. Era ciutadania. Aran ei ua comunautat de ciutadania, pas etnica, pas antropologica. Regís eth principi peth quau toti mos reconeishem coma subjèctes politics damb drets e deuers vincoladi en prumèra instància peth dessús d'ues autes consideracions.

2. Era cooperacion. Ei inutil sajar un sobiranisme que per natura òbvie es interdependéncies des diuèrsi àmbits d'ahèrs que coma es recorsi naturaus non entenen de termières. Podèr cooperatiu vò díder podèr compartit de tu a tu, federaument, damb ues autes administracions.

3. Era complexitat sociau. Se tradusís ena organizacion dera responsabilitat des qüestions que pòden generar conflicte (pluralisme ideologic, diversititat culturau e desigualitat socioeconomica).

4. Era unitat sense exclosion. Cau assomir d'un còp qu'era identitat ei un procès daurit, qu'amasse en present as actors que i a, sense apriòris deth passat, laguens dera eterogeneïtat damb eth dret a dissentir.

5. Era deliberacion publica. Mès tanben cau trobar ua sintèsi a partir dera discossion participada mès enlà des institucions qu'elabòre e decidisque sus çò que mos amasse. Non vò díder, per tant, simpla agregacion d'interèssi privadi.

(Tansevolhe a volut èster ua prumèra pensada d'un debat de país qu'a de besonh partir d'uns auti supòsits.)